ดร.โสภณ พรโชคชัย
ประธานกรรมการ มูลนิธิประเมินค่าทรัพย์สินแห่งประเทศไทย

        ในหนังก็อตซิลล่า มีคำโฆษณาว่า "Size does matter" แต่ในกรณีนักวิชาชีพ เช่น นายหน้า ผู้ประเมินค่าทรัพย์สิน สถาปนิกหรือวิศวกร อาจไม่เป็นจริงดังว่า
        ผมไปร่วมงานเทศกาลอสังหาริมทรัพย์ MIPIM ประจำปี 2547 ณ เมืองคานส์ ประเทศฝรั่งเศส ซึ่งเป็นศูนย์รวมบูธอสังหาริมทรัพย์ชั้นนำที่ใหญ่ที่สุดในโลก ได้พบกับผู้บริหารของ Sallmanns ลอนดอน ทราบว่าบริษัทนี้ได้ถูกแยกขายไปเป็นสองส่วน ส่วนหนึ่งถูกซื้อโดยชาวอังกฤษท่านหนึ่งและมาทำการในภาคพื้นเอเซียโดยได้ขยายสาขามายังประเทศไทยด้วย แต่อีกส่วนหนึ่งถูกซื้อโดยชาวอังกฤษอีกท่านหนึ่งโดยมีที่ทำการอยู่ในลอนดอน
        Sallmanns ลอนดอน มีคนทำงานอยู่ผู้เดียว ถ้ามีงานมาก ก็จ้างเหมาช่วงต่อไป แต่เดิมก็เคยมีพนักงานอยู่หลายคน แต่ท่านทนจ่ายเงินเดือนพนักงานไม่ไหว เลยทำเองคนเดียว สบายใจกว่า
        ในแง่หนึ่ง ที่ท่านทำได้คนเดียว ก็คงเป็นลักษณะเฉพาะของท่านที่ทำงานมานาน มีลูกค้าเฉพาะของตนเอง แต่ในอีกแง่หนึ่ง ก็สะท้อนสัจธรรมอย่างชัดเจนว่า ความจริงการซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ก็มักจะอยู่ในขีดวงละแวกบ้านมากกว่า ประเภท "หมาหลง" คงมีเป็นส่วนน้อย ท่านยังบอกว่า การทำงานนายหน้า ต้องบริการลูกค้าอย่างต่อเนื่อง ถ้าเน้นปริมาณ คุณภาพอาจเสียได้
        ผมยังได้คุยกับประธาน FIABCI หรือสหพันธ์อสังหาริมทรัพย์โลก ที่เป็นองค์กรที่มีสมาชิกมากที่สุดในโลก ท่านผู้นี้ก็เป็นนายหน้าอยู่ซิดนีย์ ออสเตรเลีย ท่านบอกว่า แต่เดิมท่านมี 3 สาขา เดี๋ยวนี้ยุบเหลือสาขาเดียว (มานานแล้ว) เหตุผลก็คล้ายกับคนอังกฤษข้างต้น
        ผมถามท่านว่า แล้วไปแข่งขันกับนายหน้ารายใหญ่ได้หรือ ท่านว่า แม้นายหน้าข้ามชาติรายใหญ่ จะหางานได้มากกว่า แต่ก็มีค่าใช้จ่ายมากกว่ามากนัก เข้าทำนองอสังหาริมทรัพย์เป็นเรื่องเฉพาะทำเล และคงไม่มีใครเข้าครอบครองเป็นเจ้าตลาดได้
        ทั้งสองท่านมีความเห็นคล้าย ๆ กันว่า บริษัทใหญ่ ๆ มักมีความกดดันสูงมาก ขาดความสุขหรืออีกนัยหนึ่งไม่ใช่หนทางสรณะในการทำงาน ผมเองก็ไปถามหาเพื่อนฝรั่งที่รู้จักกันมา 15 ปีและเป็นผู้บริหารบริษัทนายหน้าข้ามชาติใหญ่ประจำสาขากรุงเบอร์ลิน ปรากฎว่าท่านได้ลาออกไปแล้ว ความจริงผู้บริหาร sallmanns และประธาน FIABCI ก็เคยทำงานอยู่บริษัทใหญ่ ๆ แต่ก็ลาออกในภายหลัง
        ที่ผ่านมาบริษัทนายหน้าใหญ่ที่เข้ามาเมืองไทย ได้หยุดกิจการไปหลายราย บางรายก็ไปจีน อย่างเช่น Chesterton เป็นเจ้าแรกที่ถอนตัวไปก่อนเกิดวิกฤติเศรษฐกิจปี 2540 เสียอีก ผมได้มีโอกาสพบผู้บริหารของเขาที่ฮ่องกง เขาก็คิดจะกลับมาประเทศไทยอีกเหมือนกัน แต่ตอนนี้อาจกำลังหาหนทางอยู่
        FDS Sarville ก็ล่าถอยกลับไปเหมือนกัน ต่อมาก็มีบริษัท Collier Jardine, Cushman Wakefield และ Insignia Brook Hillier Parkers ล่าสุดยังมีบริษัทนายหน้าใหญ่อีก 2 แห่งที่เป็นบริษัทใหญ่จากต่างประเทศถอนหุ้นไปแล้ว ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกันอีก แต่ในประเทศไทยยังใช้ชื่อเดิมอยู่เท่านั้น
        การที่บริษัทนายหน้าข้ามชาติดำรงอยู่ได้ก็เพราะความเชื่อที่ว่า พวกนี้จะสามารถดึงนักลงทุนจากต่างชาติมาซื้อทรัพย์สินภายในประเทศได้ แต่ความจริงอาจไม่เป็นดังหวัง จะเห็นได้ว่ายามเศรษฐกิจเฟื่องฟูสุดขีดในช่วงปี 2530-2533 ต่างชาติส่วนมากมาลงทุนเก็งกำไรเองโดยไม่ผ่านนายหน้ารายใหญ่เหล่านี้นัก ส่วนตอนเศรษฐกิจตกต่ำ นักลงทุนต่างชาติก็ไม่เหลียวแลเมืองไทยอยู่แล้ว นายหน้าพวกนี้ก็หาใครมาไม่ได้อยู่ดี
        ส่วนนักลงทุนที่ผ่านมาจากนายหน้าเหล่านี้ในห้วงเวลาเศรษฐกิจตกต่ำ ก็มักจะกดราคาต่ำติดดิน เรียกว่ามา "ช่วยเถือ" มากกว่ามา "ช่วยเหลือ" อาจกล่าวได้ว่า ณ ปัจจุบันแห่งยุคสื่อสารทั่วโลก การรู้จักติดต่อกับทั่วโลกสามารถทำได้โดยไม่ต้องพึ่งพานายหน้าข้ามชาติอีกต่อไป
        ในเทศกาลดังกล่าวนี้ ผมยังได้พบกับผู้บริหาร Henry Butcher แห่งมาเลเซีย ผมยังมีเพื่อนเป็นผู้บริหาร CB Richard Ellis มาเลเซีย เช่นกัน ที่ประเทศนี้ และในอินโดนีเซียเขาคุ้มครองอุตสาหกรรมบริการด้านวิชาชีพ เช่น นายหน้าในประเทศ ห้ามพวกนายหน้าข้ามชาติมาค้าแข่ง ดังนั้น เพื่อน ๆ ผมจึงยังเป็นเจ้าของบริษัท แต่ใช้ขื่อฝรั่งมาเป็นสวมเฉย ๆ (บ้างก็ใช้ชื่อเดิมระบุแต่เพียงว่า ร่วมมือกับบริษัทนายหน้าข้ามชาติรายใดรายหนึ่งเท่านั้น) โดยไม่ต้องจ่ายค่าแฟรนไชส์ใด ๆ ทั้งสิ้น มีงานก็ค่อยแบ่งกำไรกัน
        ผมจึงเห็นว่า กิจการนายหน้านั้นประการแรก อาจไม่ต้องมีขนาดใหญ่เกินไปนัก เน้นการให้บริการผู้บริโภคอย่างมีประสิทธิภาพ สร้างเครือข่ายความร่วมมือกันในจังหวัด ทั่วประเทศหรือทั่วโลก โดยอาศัยเทคโนโลยีสื่อสาร จะดีกว่า นอกจากนี้หากมีการเคร่งครัดควบคุมวิชาชีพที่ดีก็จะบริการผู้บริโภค เกื้อหนุนเศรษฐกิจได้เป็นอย่างดี รัฐบาลที่มุ่งพัฒนาอสังหาริมทรัพย์อย่างยั่งยืน จึงควรเห็นความสำคัญในการควบคุมและพัฒนานายหน้าและนักวิชาชีพที่เกี่ยวข้อง